ლიდიას ყურძენმა მოიპოვა მევენახეების სიყვარული მათი უნიკალური გემოთი, მოყვანის სიმარტივით და მოვლისა და გამოყენების მრავალფეროვნებით. ამ ჯიშის ყურძენს იყენებენ დახვეწილი გემოვნების მქონე მშვენიერი ღვინის დასამზადებლად, იყენებენ ახალ, გამოწურულ წვენს და მოხარშულ კომპოტებს და მურაბას. ლიდიას გარდა, ღვინის მიღება შესაძლებელია შესანიშნავი ჯიშებისგან - შარდონე და კაბერნე სოვინიონი.
ლიდია ყურძნის ჯიშის აღწერა და მახასიათებლები
დავიწყოთ სახეობების აღწერით. ეს ჯიში გამოჩნდა იმ სელექციონერების ძალისხმევით, რომლებმაც ვაზის Vitis labrusca ყურძენზე სოკოვანი დაავადებების მიმართ მდგრადი Vitis Vinifera ჯიში დაამყარეს. შედეგად, გაჩნდა ყურძნის ახალი ჯიში, რომელმაც მაშინვე მოიპოვა პოპულარობა ევროპაში, ამიერკავკასიაში.
ყურძენი მდგრადია -20 გრადუსამდე დაბალი ტემპერატურის მიმართ და ძლიერი იმუნიტეტი აქვს სოკოვანი დაავადებების მიმართ. ეხება შუა სეზონის ჯიშებს. ნაყოფის სიმწიფის პერიოდი 155-158 დღეა. ბუჩქი მჭიდროდ იზრდება, ვაზი არის ღია ყავისფერი. ფოთლები არის მწვანე, ოდნავ ამოკვეთილი, უკანა მხარეს დაფარული სინათლით იგრძნობა. ბუჩქს აქვს 82% ნაყოფიერი გასროლა, თითოეულს აძლევს 2 ჯაგრისს. პატარა სექსუალური ჯაგრისები, თითოეული ფუნჯის წონა 100-110 გრამი.
ფუნჯის ფორმა ცილინდრულია, სიმკვრივე - ფხვიერი. კენკრა ვარდისფერი-მეწამული ფერისაა, აქვს ოვალური მრგვალი ფორმა. თითოეული კენკრის წონაა 3-დან 4 გრამამდე. კენკრა მშვენიერი არომატით გამოირჩევა ამ ჯიშისთვის. კენკრა ტკბილი გემო აქვს მარწყვის არომატით. კანი მყარია. შეიცავს 18-19% შაქარს.
Დადებითი და უარყოფითი მხარეები
ამ ჯიშის უპირატესობებია:
- მაღალი მოსავლიანობა - 120 ცენტნერი ჰექტარზე;
- თვითდამტვერვა;
- მაღალი იმუნიტეტი დაავადებების მიმართ;
- ყინვაგამძლე თვისება;
- კენკრა მდგრადია მაღალი ტენიანობის მიმართ;
- ტრანსპორტირებადი
- სარგებელი ადამიანის ორგანიზმისთვის.
ჯიშის ნაკლოვანებებს შორისაა:
- იმუნიტეტის ნაკლებობა ფილოქსერის მიერ დაზიანებისგან;
- ნიადაგში რკინის დაბალი შემცველობით ვითარდება ქლოროზი;
- მოითხოვს დევნას და პინჩინგს;
- ნაადრევი მოსავლის აღების შემთხვევაში, მიდრეკილება დაღვრისკენ
- სხეულის დაზიანება ღვინის არასათანადო მომზადების გამო.
ევროპის ქვეყნებში აკრძალულია ამ ჯიშისგან ღვინის წარმოება. თუ დუღილის პროცესი არ არის დაცული, ნაყოფი გამოყოფს მავნე ნივთიერებებს, რომელთა გავლენით ვითარდება გაფანტული სკლეროზი!
მზარდი თვისებები
ყურძნის ჯიშის მოყვანის ადგილი უნდა იყოს მზიანი მხარე, თანაბრად განათებული სხივებით ყველა მხრიდან. ვენახი დაცული უნდა იყოს ქარისგან, რადგან ჯაგრისზე კენკრის დამაგრება სუსტია და ძლიერი ქარიშხალმა შეიძლება გაანადგუროს მწიფე კენკრა. ნიადაგი ზრდისთვის უნდა იყოს კარგი ჰაერისა და ტენიანობისთვის. ამასთან, მიწისქვეშა წყლების წარმოქმნა უნდა იყოს მინიმუმ 1,5 მეტრის დაშორებით ნიადაგის ზედაპირიდან. კარგად იზრდება ჩერნოზემულ და თიხნარ ნიადაგებზე.
დარგვა შეიძლება გაკეთდეს გაზაფხულზე და შემოდგომაზე. შემოდგომა სასურველია, რადგან შემოდგომაზე სარგავი მასალის არჩევა უფრო ფართოა, თუმცა ზამთარში ნერგები უფრო დაუცველია. საგაზაფხულო დარგვა საშუალებას მისცემს ნერგებს გაძლიერდეს და ძალა მოიპოვოს ზამთრისთვის.
ყურძნის დარგვის ორმოები წინასწარ უნდა მომზადდეს, რადგან ისინი რამდენიმე კვირის განმავლობაში უნდა დადგეს. თუ დარგვა გაზაფხულია, მაშინ ორმოების მომზადება შესაძლებელია შემოდგომაზე. საჭიროა 90 სმ დიამეტრის და 90 სმ სიღრმის ხვრელის გათხრა. ხვრელიდან შეარჩიეთ ნიადაგი და დაასხით გაფართოებული თიხა ფსკერზე, სადრენაჟო ფენის შექმნით. ყურძნის ნიადაგის გასაუმჯობესებლად მას უნდა დაუმატოთ:
- გაცრილი მდინარის ქვიშა (საჭიროების შემთხვევაში);
- ნეშომპალა;
- ნაცარი;
- კალიუმი;
- ფოსფორი;
- რკინა
კარგად შეურიეთ ყველა კომპონენტი მიწასთან, ჩაასხით ხვრელებში და დატოვეთ გაზაფხულამდე. გამწვანების დროს ნიადაგს კარგად მოაწყდება დრო.
ნერგი დაკრძალულია ნიადაგში ფესვის საყელომდე. ეს უნდა დარჩეს ზედაპირზე. მიწა ფრთხილად ფეხქვეშ არის, კარგად ირწყვება და მულჩავს. ჩალის, ნახერხის ან ფიჭვის ნემსები კარგად მუშაობს მულჩირებისთვის.
პირველი თვეების განმავლობაში საჭიროა ხშირი მორწყვა. ლიდიას უყვარს ტენიანობა, მაგრამ ის არ უნდა იყოს სტაგნაცია. მორწყვის შემდეგ საჭიროა ნიადაგის კარგად გაფხვიერება.
ყურძნის მოვლა
ყურძნის მოვლის ერთ-ერთი ღონისძიებაა დევნა. ეს პროცედურა შედგება გასროლების ზედა ნაწილის 30 სმ-მდე მოცილებაში, მათზე 6-8 ჯერ კიდევ განუვითარებელი ფოთლის არსებობით. მონეტა საჭიროა:
- ბუჩქებში სინათლისა და ჰაერის კარგი შეღწევის უზრუნველყოფა, ამით დაავადებების რისკის შემცირება;
- საკვები ნივთიერებების გადანაწილება გასროლებიდან ნაყოფებზე;
- ვაზისა და კენკრის სიმწიფის დაჩქარება;
- მოსავლიანობის გაზრდა;
- ახალგაზრდა ყლორტების ზრდის შეჩერება.
ჯიშის ლიდიასთვის, მოპოვების ოპტიმალური პერიოდია აგვისტო.
მნიშვნელოვანია, რომ ბუჩქის მოჭრის დროს ხდება გასროლების ბუნებრივი შეფერხების ბუნებრივი პროცესი.
შეცდომები მოჭრისას
ჭრის ყველაზე გავრცელებული შეცდომები:
- დროზე ადრე განხორციელებული დევნა, გასროლის განვითარების ეტაპზე, იწვევს იმ ფაქტს, რომ ხდება ნუტრიენტების არასწორი განაწილება. იწყება ახალი გასროლების გაჩენა, რომელთა გაწყვეტაც აუცილებელია, რადგან ეს გაზრდის დატვირთვას ბუჩქზე. ამ შემთხვევაში ვაზი საკმარისად არ გამაგრდება, რაც უარყოფითად აისახება მცენარის გამოზამთრებაზე.
ადრეული მოჭრის კიდევ ერთი უარყოფითი შედეგია შემდეგი მოსავლის მიღებამდე შენარჩუნებული ხილის კვირტების გამოღვიძება. იმის გამო, რომ ზამთრისთვის ემზადებიან, ისინი ყვავილობას იწყებენ.
- საჭირო დროზე გვიან შესრულებულ დევნას შედეგი არ ექნება, რადგან ბუჩქი გაუმკლავდება ამ დროისთვის საკვები ნივთიერებების გადანაწილების ამოცანას, შეაჩერებს ახალი ყლორტების სიმწიფის პროცესს.
- არასრული დევნა, როდესაც 30 სმ ვაზი და ფოთოლი არ არის ამოღებული გამოიწვევს იმ ფაქტს, რომ ფოთლები განაგრძობენ განვითარებას და მიიღებენ საკვებ ნივთიერებებს.
რეპროდუქციის მეთოდები
დარგვის უმარტივესი და ყველაზე გავრცელებული მეთოდია ნერგების დარგვა. ამასთან, თუ ძველი ბუჩქის მარაგი არსებობს, უმჯობესია აცრა აწარმოოთ. ვაქცინაციისთვის თავდაპირველად უნდა მოამზადოთ ჭრა, ამ ჯიშის ბუჩქის გასროლაზე მოჭრით, 3 თვალი რომ დატოვოთ.
გაზაფხულამდე ღერო ინახება ქვიშაში. შენახვის ადგილას ტემპერატურა არ უნდა აღემატებოდეს +12 გრადუსს. გადანერგვამდე აუცილებელია ჭრის ქვედა ნაწილის გათიშვა. ზედა ნაწილი დალუქული უნდა იყოს პარაფინით, რომ ყუნწმა ნაკლები ტენიანობა დაკარგოს და ამინდის ცვლილებებს გაუძლოს. ქვედა ნაწილი უნდა იყოს გაჟღენთილი ფესვების ზრდის სტიმულატორში.
მარაგი მზადდება ძველი ბუჩქის მოცილებით, მხოლოდ 5-8 სმ სიგრძის მოკლე შტამპის დატოვებით.
მარაგის გაყოფა შეგიძლიათ მხოლოდ მას შემდეგ, რაც გაჭრილი ადგილი გაიწმინდა და ყველა ნამსხვრევი მოიხსნება. შუაზე ხდება ჭრილობა, ხოლო ჭრილობა ჭრილ ნაწილში ჩასმულია ჭრილში. ყუნწს იკავებს მარაგი. ვაქცინაციის ადგილი უნდა გამკაცრდეს მატერიით, რომელიც ერთ წელიწადში დაიშლება. ტენიანობის ხანგრძლივად შესანარჩუნებლად საჭიროა გადანერგვის ადგილის თიხით დაფარვა და უხვად მორწყვა. ამოთხარეთ და ნიადაგი მულჩირეთ გარშემო.
დაავადებები და მავნებლები
ლიდიის ყურძენი მიდრეკილია ასეთი დაავადებებისკენ:
- ანთრაკოზი - სოკოვანი დაავადება, რომელიც გამოიხატება ფოთლებზე, ვაზებზე, ყლორტებზე შავი ლაქების გამოჩენით. ეს დაავადება ანადგურებს ვაზს. ინფექცია ხდება ნიადაგისა და თესლის საშუალებით. პრევენციის მიზნით, დაზიანებული ადგილები იხსნება და იწვის. ვაზს ამუშავებენ ბორდოს სითხით;
- ნაცრისფერი ლპობა - სოკოვანი დაავადება, რომელიც ვაზზე იმოქმედებს. ხდება ჰაერის ცუდი დაშვების გამო გამწვანების გასქელება ან უხვი ტენიანობის დროს. ინფიცირებისას რეკომენდებულია ბუჩქის მკურნალობა რონილანით.
ლიდიას ჯიშის მავნებლები მოიცავს:
- spider შეტანა - აზიანებს ფოთლებს და იწვევს ვარდნას. რეკომენდებულია ბუჩქების და ნიადაგის შესხურება DNOC– ით;
- ფოთლის რულეტი - მუხლუხა, რომელიც ნაყოფსა და ფოთლებს ჭამს, რის შედეგადაც ნაყოფი ნესტიან ამინდში ლპება. გამოვლენის შემთხვევაში ნიადაგსა და ბუჩქებს ამუშავებენ პრეპარატით "DNOC";
- ფილოქსერა - მწერი, რომელიც აზიანებს მცენარის ფესვს, ზოგჯერ ფოთლებსაც. ამ მწერის წინააღმდეგ საბრძოლველად აუცილებელია კონფიდორას მკურნალობა. დაფარეთ ნიადაგი ბუჩქების გარშემო წვრილი ქვიშით.
ლიდიას ყურძნის ჯიში ძალიან პოპულარულია უკრაინის სამხრეთით, რუსეთსა და მოლდოვაში. მას უყვარდა სიმარტივის მოვლა, შესანიშნავი გემო და ლამაზი დეკორატიული გარეგნობა. შეეცადეთ გაიზარდოთ ეს ჯიში თქვენს საიტზე და მოგეცემათ შესანიშნავი ღვინო, უგემრიელესი კომპოტები, წვენი და მურაბა. თქვენს სტუმრებს ასევე შეგიძლიათ გაუმასპინძლდეთ ახალი ყურძნის სურნელოვანი მტევნით.