ღორის აფრიკული ცხელება (ASF) აღიარებულია, როგორც ერთ-ერთი ყველაზე სერიოზული და საშიში ინფექციური დაავადება. ველურ და შინაურ ცხოველებში სიკვდილიანობის მაჩვენებელი ძალიან მაღალია. ვირუსი მოქმედებს ყველა პირუტყვს, გოჭების ასაკისა და ხარისხის მიუხედავად... კარგი ამბავია, რომ ASF არ გადაეცემა ადამიანებს, მაგრამ ეს დიდ ზიანს აყენებს სოფლის მეურნეობას, რადგან მათ ჯერ არ აქვთ შემუშავებული შრატი ამ დაავადების სამკურნალოდ. ამ სტატიაში გაეცნობით ამ დაავადების სიმპტომებს და როგორ უნდა აღკვეთოთ იგი.
ღორის აფრიკული ცხელება
ღორის აფრიკული ცხელება ცხოველების ინფექციური დაავადებაა. დაავადების წყარო - დნმ, რომელიც შეიცავს ვირუსს. იგი ცალკე კატეგორიას მიეკუთვნება. ამ ვირუსის A და B ტიპები არსებობს, აგრეთვე ქვესახეობები C. იგი მდგრადია ტემპერატურის უკიდურესობის მიმართ, არ იწვევს გაყინვას, გახრწნას და გამოშრობას.
ASF ჩვენთან სამხრეთ აფრიკიდან მოვიდა... პათოლოგიის გაჩენის პირველი ნიშნები 1903 წელს დაფიქსირდა. ამის შემდეგ ვირუსი გამოჩნდა პორტუგალიასა და ესპანეთში, იქიდან კი ცენტრალურ და სამხრეთ ამერიკაში. დღესდღეობით, ჭირის გაჩენის ალბათობა მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილშია.
ინფექციას ატარებენ ინფიცირებული ან გამოჯანმრთელებული ღორებირომლებიც ახდენენ პათოგენს 18 თვემდე.
ინფექცია ორგანიზმში შედის დაზიანებული ლორწოვანი გარსის, კანის, სისხლის, მწერების ნაკბენის საშუალებით, დაბინძურებული საკვებით და ალიმენტური გზით. პირველი ნიშნების გამოვლენით, მოსახლეობის დაახლოებით 37% ხდება დაავადების მსხვერპლი. ეს დაავადება საშიშია, მიუხედავად იმისა, თუ სად ინახება ცხოველი.
პირველი სიმპტომები და ნიშნები
Საინკუბაციო პერიოდი გრძელდება 1-2 კვირა. ამიტომ, ყოველთვის არ არის შესაძლებელი დაუყოვნებლივ და სწორად დასვა დიაგნოზი. დამოკიდებულია დაავადების ხარისხზე, სხვადასხვა ნიშნები ჩნდება:
- მაღალი ტემპერატურა (40 ° C- ზე ზემოთ);
- მადის ნაკლებობა;
- აპათიის გამოვლინება;
- ხელს უშლიდა სუნთქვა;
- ექსკრეცია ცხვირიდან და თვალებიდან;
- ზოგიერთ შემთხვევაში - მოლტი;
- მკაცრი, დაუსაბუთებელი საქმე;
- მოძრაობის დაქვეითება;
- კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გაუმართაობა;
- სისხლჩაქცევები, კანქვეშა შეშუპება;
- ცვალებადი სიცხე;
- პნევმონია;
სიმპტომების ცვალებადობის გამო (ვირუსის მუტაცია), ისინი შეიძლება არ აღმოჩნდეს ყველა ცხოველში.
დაავადების ქრონიკული და ატიპიური ფორმა
დამოკიდებულია ინფექციის ხარისხზე, განასხვავებენ დაავადების ქრონიკულ და ატიპიურ ფორმებს.
ქრონიკული ჭირი შეიძლება გაგრძელდეს ორ თვემდე ან მეტი. ღორებს აქვთ განმეორებითი დიარეა, ცხელების შეტევები, მადის დაქვეითება, პნევმონია. ცხოველები კარგავენ წონას, მათი კანის ნაოჭები, სისხლჩაქცევები ჩნდება ყურებზე, კუდზე და კიდურებზე. დაავადების ამ ფორმით, კლინიკური ნიშნები შეიძლება მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდეს. ინფექციის ყველა შემთხვევა მთავრდება ლეტალური ცხოველის სახით.... ვირუსი არ იწმინდება სხეულიდან და ეს ღორები რჩებიან ვირუსის მატარებლად.
ამერიკული ვირუსის ატიპიური ფორმა ხშირად ის დიაგნოზირებულია ძუძუთი ღორებისა და ძუძუს წევის დროს, რომლებსაც აქვთ დედის იმუნიტეტი, ან ისინი ინფიცირებულია სუსტად ვირუსული სეროჯგუფის ვირუსით. დაავადების საწყის ეტაპზე ჭირი კლინიკურად ვლინდება ჭამაზე უარის თქმით, კონიუნქტივიტითა და სისხლჩაქცევებით. გოჭების ნაწილი მთლიანად გამოჯანმრთელდება, ხოლო დანარჩენებში ვითარდება გართულებები მეორადი ბაქტერიული ვირუსებით. ამის გამო ჩნდება მასიური პნევმონია და გასტროენტეროკოლიტი, რომელიც მთავრდება ცხოველის სიკვდილით სამ დღეში. ინფიცირებული ღორები სრულად არ გამოჯანმრთელდებიან და დიდი ხნის განმავლობაში რჩებიან დაავადების მატარებლებად. სიკვდილიანობა ასეთ შემთხვევებში არის 30 - 60%.
ამ დაავადების საწინააღმდეგო ეფექტური ვაქცინა ჯერ კიდევ არ არის შემუშავებული და ასევე არ არსებობს ისეთი წამლები, რომლებსაც მისი განკურნება შეეძლებათ. ავადმყოფი ცხოველების სიკვდილიანობა თითქმის 100% -ს შეადგენს.
ASF დიაგნოზი
ლაბორატორიული ტესტების გარეშე შეუძლებელია აფრიკული ჭირის ზუსტი დიაგნოზის დადგენა. დიაგნოზი ტარდება პათოლოგიური და ეპიზოოტოლოგიური მონაცემების საფუძველზე, კლინიკური სიმპტომები და ლაბორატორიული ტესტის შედეგები. ამისათვის აიღებენ სისხლის ნიმუშს ავადმყოფი ცხოველებისგან, ხოლო ორგანოების ფრაგმენტებს იღებენ გვამებიდან.
ელენთის ნაწილაკების მიწოდება უფრო მეტი ცხოველისგან ხორციელდება, თუ ვირუსი შეიძლება გამოიყოს და პათოლოგია დადგინდეს. ბიომასალა გადაეცემა ხარისხის ფორმით და მიეწოდება მოკლე დროში. ამიტომ, თითოეული ნაწილაკი ინდივიდუალურ ტომარაშია მოთავსებული, შემდეგ კი ყინულის ჭურჭელში. ფრაგმენტები არ უნდა გაიყინოსმე, მარტივი გაგრილება საკმარისია.
სისხლის ნიმუში სეროლოგიურ ფერმენტთან დაკავშირებული იმუნოსორბენტის ანალიზებისთვის (ELISA) უნდა იქნას მიღებული ცხოველებისგან, რომლებიც დიდი ხნის განმავლობაში ავად არიან ან კონტაქტში არიან ინფიცირებულ გოჭებთან და ჭირის ვირუსით დაინფიცირების ეჭვი აქვთ.
ვირუსების მკურნალობა, საკარანტინო
დღეისათვის არცერთი პრეპარატი არ შემუშავებულა ამ დაავადების წინააღმდეგ საბრძოლველად და ღორის აფრიკული ცხელება სასიკვდილოდ ითვლება... ინფექციის პირველი პერიოდის განმავლობაში, რამაც გამოიწვია ეჭვი ASF– ზე, ზოგიერთ ღორის ფერმაში ყველა ცხოველის გადაუდებელი ვაქცინაცია ტარდება. ასეთი ზომები ინფიცირებული ღორის გადარჩენის საშუალებას იძლევა. მეცხოველეობის ტექნოლოგია, მთელი პირუტყვი დაკლა იზოლირებულ ადგილას, რასაც მოჰყვა გვამების დაწვა.
დაავადების პრევენციის კლასიკური მეთოდები
ამისთვის, ინფექციის თავიდან ასაცილებლად ღორის მოშენება, როგორც კლასიკური დისპერსიით, ასევე ASF– ით დაიცვან ეს წესები:
- შეიძინეთ საკვები იმ ადგილებში, სადაც არ არის ვირუსული ინფექციები. კვების დაწყებამდე სითბოს მკურნალობა;
- სისტემატურად მოახდინეთ მეურნეობის დეზინფექცია და საკვების სასაწყობე მეურნეობები, ასევე სხვადასხვა პარაზიტების საწინააღმდეგო მკურნალობა;
- ხელს უშლის ღორებს სხვა ფერმების ცხოველებთან კონტაქტშიშინაური ცხოველები და ხორციან ფრინველები, რომლებიც ინფექციის მატარებლები არიან;
- ნუ მიიტანთ არადეზინფიცირებულ აღჭურვილობას ღორის ფერმაში, ასევე ტრანსპორტირება დაბინძურებული ადგილიდან, რომელიც არ არის დამუშავებული;
- ღორების შეძენა მხოლოდ ვეტერინარული დოკუმენტებითრომლებიც ადასტურებენ ცხოველის ჯანმრთელობის მონაცემებს. შემოტანილი გოჭები უნდა იყოს იზოლირებული ზოგადი კალამში შეყვანის წინ;
- რეგულარულად ვაქცინაცია ძირითადი დაავადებების წინააღმდეგ, არ უნდა დაგვავიწყდეს ვეტერინარული გამოკვლევების ჩატარება. ცხოველების ხოცვა უნდა განხორციელდეს სპეციალურ ადგილებში.
ინფექციაზე მცირედი ეჭვის შემთხვევაში, ღორი უნდა განხორციელდეს საკარანტინო წესით, ხოლო სხვა ცხოველებთან წვდომა უნდა დაიხუროს. საჭიროების შემთხვევაში, გაგზავნეთ სასაკლაოზე.
საშიშია თუ არა ღორის აფრიკული ცხელება ხალხისთვის და შეიძლება ასეთი ხორცის ჭამა?
თუ კითხვას დაუსვამთ: ”ღირს თუ არა ადამიანისთვის ამ დაავადების შიში?”, მაშინ ზუსტი პასუხის მიღება ძალიან რთულია. ადამიანებისთვის ეს დაავადება განსაკუთრებულ საფრთხეს არ წარმოადგენს.... უფრო ზუსტად, ადამიანის ინფექციის შემთხვევები არ დაფიქსირებულა. დაავადებული ცხოველების პროდუქტების გამოყენება შესაძლებელია სამზარეულოს მომზადებაში, მხოლოდ ხანგრძლივი სითბოს დამუშავების შემდეგ (შეგიძლიათ ხორცის მოხარშვა და შემწვარი, მაგრამ მოწევა არ კლავს ვირუსებს). მაგრამ თუ ამაზე დაფიქრდებით, ინფექციის საშიშროება მაინც არსებობს. ეს დაავადებაა და ის ბოლომდე გააზრებული არ არის. ამის რამდენიმე მაგალითი:
- ASF ვირუსი არ არის საშიში ადამიანისთვის, მაგრამ ნებისმიერი ინფექცია ასუსტებს ნებისმიერი ორგანიზმის თავდაცვით რეაქციას. ადამიანის ორგანიზმში დაფიქსირდა ჭირის საწინააღმდეგო ანტისხეულების გამოვლენის შემთხვევები, რაც ნიშნავს იმას, რომ ადამიანებს ამ პათოლოგიის სიმპტომების გარეშე ატანა შეუძლიათ.
- ეს ინფექცია მოულოდნელად ვითარდება, ერთადერთი წარმომადგენელია ასფავირუსების კლასში. ვირუსი მუტაციას განიცდის, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს მისი სახეობების ზრდა. არსებობს რისკი, რომ ადამიანი შეიძლება დაინფიცირდეს ამით.
- არსებობს მტკიცებულებები, რომ ვირუსი გამოვლინდა იმ ადამიანებში, რომლებსაც აწუხებთ ტროპიკული ცხელება... ეს ინფექცია შეიძლება თან ახლდეს სხვადასხვა სერიოზული დაავადებების განვითარებას.
შეიძლება დავასკვნათ, რომ ღორის აფრიკული ცხელება დიდ საშიშროებას არ წარმოადგენს ადამიანისთვის, მაგრამ უსაფრთხოების მიზნით, თავიდან უნდა იქნას აცილებული ინფიცირებულ ღორებთან კონტაქტი.
ღორის აფრიკული ცხელება სასიკვდილოა. ეს გამოწვეულია ვირუსის განსაკუთრებული სიცოცხლისუნარიანობით, რომელიც ღორის სხეულში მოხვედრისას სწრაფად იწყებს გამრავლებას. ის მყისიერად მოქმედებს ცხოველებზე 10 კმ რადიუსში. ამიტომ, უმეტეს ქვეყნებში, მთავრობის დონეზე, განვითარდა ღორის აფრიკული ცხელების ინფექციის პრევენციისა და კონტროლის ღონისძიებები, ასევე საგანმანათლებლო პროგრამა იმის შესახებ, თუ რა შეიძლება იყოს და როგორ უნდა ამოიცნოთ ღორის აფრიკული ცხელების ნიშნები დროულად.