თანამედროვე ტიპის შაქრის ჭარხალი ამერიკელი სელექციონერების მუშაობის ნაყოფია. 1747 წელს ამერიკელმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ თეთრი ჭარხალი შეიცავს იგივე რაოდენობის შაქარს, როგორც შაქრის ლერწამი - 1.3%. ახლა ტექნიკური ჰიბრიდული ჯიშები, რომლებიც სელექციონერების მიერ სპეციალურად შაქრის წარმოებისთვის არის გამოყვანილი, შეიცავს 20% -ზე მეტ ბუნებრივ ნივთიერებას. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ტექნიკური კულტურაა, ხალხმა გამოიყენა იგი საკვებად, ხალხურ მედიცინად და პირუტყვის საკვებად.
შაქრის ჭარხლის მახასიათებლები
თეთრი შაქრის ჭარხალი არის ბოსტნეული, ორი წლის ძირეული ბოსტნეული, ერთგვარი ჩვეულებრივი წითელი. პირველ წელს, იგი ქმნის დიდ, მოგრძო, მკვრივ, ხორციან ფესვურ კულტურას და მსხვილ ფოთოლთა მძლავრ როზეტს მიწის ნაწილში.
ეს არის ყველაზე მნიშვნელოვანი შაქრის მოსავალი, რომელიც იზრდება დამუშავებული მიწის უზარმაზარ ფართობზე. საქაროზას დონე 8-10-დან 20% -მდეა და პირდაპირ დამოკიდებულია მზარდი რეგიონის კლიმატურ პირობებზე, აგროტექნიკურ პირობებზე, ვინაიდან კულტურა მოითხოვს ბევრ სითბოს, ტენიანობას, მზის სხივებს.
განსაკუთრებით ბევრი მზის სითბოა საჭირო ბოსტნეულისთვის ფესვის მოსავლის მომწიფების პერიოდში - აგვისტოდან ოქტომბრის ბოლომდე... სწორედ ამ პერიოდში გროვდება მასში შაქარი.
შაქრის ჭარხალი 100% პროდუქტიულია. შაქრის წარმოების შედეგად დარჩენილი ნარჩენები მუშავდება, გამოიყენება მრეწველობაში და დიდი მნიშვნელობა აქვს.
წარმოების ნარჩენები გამოიყენება:
- რბილობი - ნარჩენები ჭარხლის ჭრის სახით, რომელიც გამოიყენება საქონლის, ღორის საკვებად;
- სიროფი - გამოიყენება კვების მრეწველობაში საფუარი, ლიმონმჟავა, გლიცერინი, ორგანული მჟავები და ალკოჰოლი.
- დეფექტი (ან დეფეკაციის ტალახი) - ცაცხვის სასუქი მცენარეებისთვის.
გარდა ამისა, შაქრის ბოსტნეულს იყენებენ წარმოებისთვის ეთანოლისაჭიროა ბენზინის წარმოების ტექნოლოგიაში.
ზრდის ისტორია
ჭარხლისგან შაქრის წარმოება XIX საუკუნეში დაიწყო ცენტრალურ ევროპაში (ახალი სილეზია), სადაც მცენარე მდებარეობს და სწრაფად გავრცელდა. მე -19 საუკუნის პირველ ნახევარში დაიწყო ჭარხლის დარგვა და მოყვანა უკვე თანამედროვე რუსეთისა და უკრაინის ტერიტორიაზე.
ნაყოფიერი ყოფნა ჩერნოზემის ნიადაგები და თბილი კლიმატი განსაზღვრავს კულტურების კულტივირების ზონებს: უკრაინას, ბელორუსს, საქართველოს, სამხრეთ რუსეთის შავი ზღვის რეგიონებს, აგრეთვე სამხრეთ და ცენტრალური ევროპის ქვეყნებს.
2014 წლისთვის კულტურების მოყვანის და მისგან შაქრის წარმოების ლიდერები არიან:
- საფრანგეთი - დაახლოებით 40 მილიონი ტონა;
- რუსეთი - 30 მილიონ ტონაზე ოდნავ მეტი;
- გერმანია - 30 მილიონი ტონა;
- აშშ - 28,5 მილიონი ტონა;
- უკრაინა - 16 მილიონი ტონა;
- პოლონეთი - 14 მილიონი ტონა.
საერთო ჯამში, მსოფლიოში დაახლოებით 280 მილიონი ტონა ჭარხალი მოჰყავთ.
საკვები ან პირუტყვის საკვები
რა თქმა უნდა, პირველ რიგში, ეს კულტურა ტექნიკურია, მაგრამ ძირეული კულტურები კარგია ღორისა და პირუტყვის მოშენების საკვების ბაზა.
ფოთლებსა და რიზომებს თითქმის იგივე საკვები ღირებულება აქვთ: 100 კგ ჭარხალი შეიცავს 25 საკვებ ერთეულს (ითვლება, რომ 1 საკვების ერთეული ექვივალენტურია 1 კგ შვრიის კვების მნიშვნელობით) და 1,2 კგ სასარგებლო ცილა, ხოლო 100 კგ მწვანე ფოთლები შეიცავს 22 საკვებ ერთეულს და 2,2 კგ ცილას. ...
ამავე დროს, მოსავლის აღების დროისთვის ფოთლებისა და ფესვების წონა დაახლოებით 1: 2... ფოთლების წილი შეიძლება იყოს ბოსტნეულის წონის 40-დან 60% -მდე.
ამას გარდა, ხშირად იყენებენ შაქრის ჭარხალს დიეტურ კვებაში და ტრადიციულ მედიცინაში... მცენარეს აქვს მდიდარი ვიტამინებისა და მინერალების შემადგენლობა: იოდი, ფოსფორი, მაგნიუმი, სპილენძი, რკინა, კალციუმი, ვიტამინები B, PP, C, ბეტადინი, პექტინები.
ეს პროდუქტი ხელს უწყობს იმუნიტეტის გაზრდას, ჰემოგლობინს, აქვს სასარგებლო გავლენა გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მუშაობაზე, აუმჯობესებს საჭმლის მომნელებელი სისტემის მუშაობას, ორგანიზმიდან შლის ტოქსიკურ ნივთიერებებს.
ბოსტნეული უკუჩვენებები აქვს თირკმლის დაავადების, დიაბეტის, ჭარბი წონის დროს საქაროზას მაღალი შემცველობის გამო გამოსაყენებლად.
რუსეთში კულტივირებისა და კულტივირების პირობები
შაქრის ჭარხლის მოყვანა და დარგვა ძალზე შრომატევადი პროცესია, რომელიც მოითხოვს ყველა ვადისა და სოფლის მეურნეობის ტექნიკის დაცვას.
დიდი მნიშვნელობა აქვს კულტურების როტაციასა და ჭარხლისთვის შესაფერისი წინამორბედების - პარკოსნების, ზამთრის ბურღულეულის მიღებას.
თესვის ტექნოლოგია
ნიადაგი ხვნა შემოდგომაზე, 30 სმ სიღრმეზე, სასუქების სრული სპექტრის გამოყენების შემდეგ. გაზაფხულზე, თესვის წინ, ნიადაგი ტერფდება, ამუშავებენ და ასწორებენ.
დათესეთ თესლი ჰაერის ტემპერატურაზე 8-10 გრადუსი ცელსიუსით სიღრმემდე 5 სმ... თესვიდან 5 დღის შემდეგ ტარდება სარეცელით ადრე ჩხვლეტა სარეველების განადგურების, ნიადაგის შესუსტების მიზნით.
ნერგები თესვიდან 8-10 დღის შემდეგ გამოჩნდება. ნიადაგის პირველი შესუსტება ხორციელდება პირველი ჭეშმარიტი ფოთლების 5-7 სმ სიღრმეზე გამოჩენის შემდეგ.
Შემდეგი ნაბიჯი - ნერგების გათხელება (თაიგული). ეს არის ყველაზე რთული, შრომატევადი, მაგრამ მნიშვნელოვანი პროცესი, რის შემდეგაც მინდორზე რჩება ყველაზე ძლიერი და ძლიერი ჭარხალი.
მოსავლის შემდგომი მოვლა მდგომარეობს რიგებს შორის ნიადაგის შესუსტებასა და უხვი მორწყვაში თვეში 4-5-ჯერ... მორწყვა წყდება სექტემბრის მეორე ნახევარში, მოსავლის დაწყებამდე 7-10 დღით ადრე.
მოსავლის აღება
მოსავლის აღება სხვადასხვა პერიოდში იწყება სხვადასხვა პერიოდში, დაახლოებით სექტემბრის ბოლოდან ოქტომბრის შუა რიცხვებამდე.
მწვანე ფოთლები დიდხანს ვერ ინარჩუნებენ, ამიტომ მოსავალს იღებენ მაშინვე გადაეგზავნა გადამამუშავებელ საწარმოებს... იქ იწყება რიზომებიდან შაქრის მოპოვების პროცესი და ზემოდან დამუშავება ხდება საკვებად.
აშკარაა, რომ ბოსტნეულის მოყვანისა და გადამუშავების მთელი ციკლი საკმაოდ შრომატევადი და ძვირია. მიუხედავად იმისა, რომ ამ კულტურის პროდუქტიულობა 100% -ია, მწარმოებლებისთვის საკმაოდ რთულია კარგი მომგებიანობის მიღწევა როგორც კულტურების, ასევე გადამამუშავებელი საწარმოებისგან.
ამის მიუხედავად, შაქარი დღემდე ძალიან პოპულარულ საკვებ პროდუქტად რჩება და მისი წარმოება სრულიად გამართლებული და უპირობო აუცილებლობაა.